İngiltere’de eski başbakan David Cameron’un Dışişleri Bakanlığı’na getirilmesi sonrası Ankara-Londra bağlantılarında neler bekleniyor?

İngiltere’yi 2010-2016 ortasında başbakan olarak yöneten David Cameron, sürpriz bir kararla Dışişleri Bakanlığı’na getirildi. Yeni İngiltere Dışişleri Bakanı, Türk kamuoyunca en çok Brexit referandumu öncesi söylediği “Bu süratte giderse Türkiye’nin AB üyeliği 3000 yılını bulur” açıklamasıyla anımsanıyor.

Türkiye ile başta ekonomik ve siyasi alanda bağlantılarını derinleştirmek isteyen Londra’nın bu eğilimini Cameron’un bakanlığı devrinde sürdürmesi bekleniyor. Cameron’un başbakanlığı sırasında Recep Tayyip Erdoğan ile kurduğu yakın bağlantının bu periyoda olumlu yansımaları olması da öngörülüyor.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın eski İçişleri Bakanı Suella Braverman’ı misyondan almak için yaptığı atamalar, Dışişleri Bakanlığı’nda değerli bir vazife değişimine yol açtı. Sunak, Eylül 2022’den bu yana İngiliz diplomasisini yöneten James Cleverly’i İçişleri Bakanlığı’na, yerine de eski başbakanlardan David Cameron’u atadı.

Ülkesinin Avrupa Birliği’nden ayrılmasıyla sonuçlanan süreçte başbakanlık yapan Cameron, 23 Haziran 2016’da yapılan referandumun akabinde misyonundan istifa etmişti. Son 7 yıldır etkin siyasette görünmeyen Cameron’un bu makama getirilmesi sürpriz bir gelişme olarak değerlendirildi.

Ankara Cameron’u yakından tanıyor

David Cameron, Ankara’da yakından tanınan bir başkan. 2010 yılında misyona başladıktan sonra birinci ziyaretlerinden birini Türkiye’ye yapan ve devrin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile temaslarda bulunan Cameron, misyonda kaldığı müddet boyunca başta Erdoğan olmak üzere Türk yöneticileriyle hem karşılıklı ziyaretler hem de milletlerarası toplantılarda birçok defa bir ortaya gelmişti.

Cameron, Başbakan olduktan yalnızca 2,5 ay sonra yaptığı ziyaret sırasında Erdoğan ile ikili bağlar, bölgesel istikrar, savunma, milletlerarası güvenlik ve anti-terör bahisleri, yasadışı göç, güç güvenliği, kültürlerarası diyalog, eğitim ve kültür alanlarında ortak taahhütleri içeren “Stratejik Ortaklık” dokümanını imzalamıştı.

Ancak Cameron’un Türkiye’nin AB üyeliğine ait söylemi İngiltere’nin Brexit sürecinde değişim gösterdi. Mensubu olduğu Muhafazakar Parti’nin büyük çoğunluğu AB’den ayrılmak isterken kendisi İngiltere’nin AB’de kalması gerektiğini savunan Cameron, bu süreçte siyasi tartışmalarda gündeme gelen Türkiye’nin AB sürecine ait açıklamalarıyla 2010’daki duruşundan farklılık gösterdi.

Brexit yanlısı kesitler, yakında AB’ye üye olacak bir Türkiye’den İngiltere’ye büyük bir göç akımı olacağı argümanında bulunmuşlar ve bu nedenle birlikten ayrılmak gerektiğini referandumdan evvelki aylarda giderek kuvvetli formda işlemeye başlamışlardı.

Bu savlara cevap veren Cameron, “Ayrılma yanlısı kampanya yapanlar Türkiye ile ilgili çok aldatıcı bir savda bulunuyorlar. Türkiye (AB’ye) katılmayacak,” tabirlerini kullanmıştı. İngiliz Başbakan, daha da tezli konuşarak, “(AB’ye) 1987’de başvurdular. Bu ilerleme süratiyle, muhtemelen 3000 yılında katılabilirler,” demiş ve Ankara’nın yansısını çekmişti.

Erdoğan, Haziran 2016’da yaptığı bir konuşmada Cameron’u isim vermeden eleştirirken “Avrupa Birliği ile olan münasebetlerimizi, altını çizerek söylüyorum, onurlu duruşumuzu ve ulusal çıkarlarımızı koruyarak, gittiği yere kadar götüreceğiz. O yerli ve ulusal duruşumuz asla zedelenmemeli. Türkiye sıradan bir millet, ülke değildir. O denli yok, ‘3 binlere kadar bekler.’ şudur, budur, vs. Bizim kimse tahammülümüzü test etmesin. Ve bu noktada hükümetimiz inanıyorum ki gerekli yanıtları gereken yerde, gerekenlere, tam hakkıyla verecektir, vermelidir” demişti.

Dönemin AB Bakanı ve Başmüzakereci Ömer Çelik de Brexit tartışmalarıyla ilgili bir açıklamasında, “İngiltere’de ana akım politikler de çok sağın telaffuzlarına prestij ettiler. Bilhassa Cameron çok sağın provakatif ve manipülatif Türkiye aykırısı kampanyalarına direnemedi. Kendisi de Türkiye aksisi kampanya yaptı” sözlerini kullanmıştı.

IŞİD ile çaba ve Seyahat eylemleri

Cameron’un başbakanlığı sırasında Türkiye ile IŞİD ile çaba başta olmak üzere Suriye’de yaşanan iç savaş konusu da yüklü olarak ele alınmıştı. İngiltere ile bilhassa 2013’ten itibaren yapılan temaslarda Avrupa’ya da sıçrayan IŞID terörüyle uğraş yolları değerlendirilmişti. Türkiye ve İngiltere, IŞİD ile çaba için kurulan memleketler arası koalisyonda bir arada yer alıyorlar.

Cameron’un vazife müddetinde Türkiye’de Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümetine karşı en kapsamlı sivil hareket olarak görülen Seyahat protestoları da yaşanmıştı. Cameron’un hükümeti Türk hükümetine gereğince güçlü tenkitte bulunmaması nedeniyle insan hakları örgütlerince eleştirilmişti.

İlişkilerde ilerlemenin devamı bekleniyor

Cameron’un vazifeye geldiği bu periyot ise Türkiye-İngiltere bağlantılarının çabucak tüm alanlarda ilerlemenin gözlendiği bir sürece işaret ediyor. İngiltere, AB’den ayrıldıktan sonra Türkiye ile daha özel bir münasebet geliştirmeye ihtimam gösteriyor.

Cameron’un yeni vazifesinde Türkiye ile ele alacağı mevzuların başında İsrail-Hamas ortasında sürmekte olan savaş, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsü ve Suriye konusu üzere değerli bölgesel problemler olacak.

Ankara ile Londra ortasında bütün bu hususlarda ağır bir trafiğin yaşandığı, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yeni Bakan Caneron’un da bu eğilimi devam ettirmeleri öngörülüyor. Bu kapsamda, iki ülke bağlantılarındaki mevcut süreçte kıymetli değişiklikler beklenmiyor