Fehmi Koru: Shakespeare’in Venedik Taciri oyunu ile “Soyulduk” feryatları işitilen futbolcular…

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Fehmi Koru*

İngilizlerin dünyaca ünlü tiyatro müellifi William Shakespeare’in (1564-1616) ‘Venedik Taciri’ yapıtı şu günlerde kendi ülkesinde tartışma konusu. Oyunda en değerli karakter olan tefeci Shylock tipi bir Yahudi olarak temsil edilir. İngilizler kraliyet ailesi fertlerinden bile daha fazla paha verdikleri büyük edibe ‘anti-Semitik’ sıfatını yakıştıramazlar lakin Shylock tipine muharririn atfettiği özellikler günümüzde pekala o sıfatı hak ediyor.

Evlenebilmek için borç para bulması gereken bir gencin başvurduğu işadamı dostu, o parayı Shylock’tan temin eder.

Shylock parayı verir fakat bir koşulu vardır: Para vaktinde ödenmediği takdirde tefeci Shylock işadamının bedeninden bir parçayı kesecektir.

Eseri okumamış yahut Devlet Tiyatroları’nda izlememiş olanlara gerisini kısaca özetleyeyim: Adam borcunu ödeyemez. Shylock mukavelenin kuralının yerine getirilmesini ister. Mahkemede genç bir avukat -ki, evlenmek isteyen gencin erkek kılığına girmiş nişanlısıdır- dini münasebetleri ileri sürerek işi aksine çevirir. Mahkeme sonunda, Shylock, borcunu ödeyemeyen adamın insafına bırakılmıştır.

Konumuz İngiliz edebiyatı değil, hatta anti-Semitizm de bugünkü ilgi alanıma girmiyor.

Bana Shakespeare’i ve Venedik Taciri piyesini hatırlatan, günlerden beri gözümüze sokulan yeni ve yerli bir vodvil: İçerisinde futbolcuların çoğunluğu teşkil ettiği, birtakım işadamlarının isimlerinin da geçtiği bu yerli vodvilde, hiç de azımsanmayacak bir ölçü para -43 milyon dolar yahut 1 milyar 262 milyon TL- buharlaşmış görünüyor.

Gazetelere ve TV programlarına yansıdığı kadarıyla, bir bankacı bayan, ahbaplık ettiği birtakım paralı bireylerden “Bir koyup üç alacaksınız, hem de bir-iki ay içerisinde” reklamıyla paralar toplamış…

Venedik Taciri oyununda alınan borcun kullanılacağı maksat muhakkaktır: Aşık bir gencin sevdiğine kavuşması için muhtaçlığı bulunan paradır o…

Bankacı bayanın topladığı paraları ne hedefle topladığı ise aşikâr değil. Hatta, kimse şu soruyu sormuyor: “Tamam, bu bayan o paraları toplamış, bu aşikâr, pekala de bu kadar zahmete ne için katlanmış?”

Zahmet ne mi?

Evlerine kadar gitmiş o insanların… Kiminin kaygılarına ortak olmuş… Değerli günlerinde bulunmuş… Hediyeleşmiş…

Kimsenin sormadığı o soruyu ben kendime sordum ve aklıma gelen en mantıklı karşılığı bu yazının devamında sunuyorum:

Aslında bu olayı iki başka periyotta ele almak gerekiyor.

Para toplama işini başlattığı, borsada yüklü ölçüde ziyana uğradığı 2011 yılı sonrası, birinci periyot.

Futbolcuların ve birtakım dost işadamlarının yüksek meblağlı ve sürecin sonunda buharlaştığı görülen paralarının toplandığı bu yılın birinci yarısı da ikinci dönem… Mayıs 2023’ün çabucak öncesi…

Gazetelerde yazılanlar, TV haberlerinde yer alanlar ile tartışma programlarında konuşulanlar bütünüyle 2023 yılının başlarında olan-bitenler…

İyi de para toplama işinin başladığı yıl olan 2011’den 2023’e kadar geçen mühlet içerisinde, birebir bayan bankacının topladıklarına ne oldu?

O paralar, benim hiç kuşkum yok, bir hedef için toplandı. O emele harcandı. O süreç içerisinde alınan borçların kapatılmasına sıra geldiğinde, gereksinim duyulan meblağlar için para gerekti ve o andan itibaren, iş bir oyun olmaktan çıktı, sihirbazlığa dönüştü.

Birinden alınan kısa vadeli borç paranın bir ay sonra vadesi geldiğinde bir diğerinden daha yüksek faizli ve vadesi daha kısa borç almak gerekti.

Her şey bir-iki ay içerisinde içinden çıkılmaz hale o denli geldi.

O son devirde buharlaşmış görünen 43 milyon doların küçük bir kısmı 2023 öncesi borçlarını kapatmaya, temel büyük kısmı ise o küçük borcu kapatmak için alınan yeni borçların ödenmesine gitmiş olmalı.

Fonun 2023 müşterilerinden kendilerinden birinci borç alınanlar ile bankacı bayanın en fazla paraya sıkıştığı periyotta ona parayı Shylock’laşarak ödünç vermiş bir-iki kişi, herhalde onun bedeninden bir modül et koparmaya kalkışmamıştır lakin önemli korkutmalarla verdiklerini ziyadesiyle almışlardır.

Kendisini kızı üzere sevdiğini mahkemede ağlayarak anlattığı işadamından ve en yakın arkadaşı olan kızından yalvararak aldığı dolarlar kendisi görmeden Shylock’laşmış birilerinin eline geçmişe benziyor.

Çok karışık mı geliyor bu yazdığım senaryo? Hayır hiç karışık değil.

Devlet vazifelileri, 2011 sonrasında ve 2023 sürecinde bu oyunda rol almış görünen şahısları ve varsa kurumları müdafaa uğraşına düşmez, bu olayın gerisini aydınlatmak için ellerinden geleni yaparlarsa, süreç içerisinde ne olup-bittiği anlaşılır.

Medya ne kadar ortalığı bulanık hale getirmeye uğraş ederse etsin…

Shakespeare’in yapıtında, mahkemeden mahkumiyet kararı çıkmasını bekleyen Shylock’tan borç almış kişi, avukat kılığına girmiş sevdalı kızın savunması sonucu Shylock’a istediğini yaptırma kararını kopartınca, kendisinden bedeninin bir modülünü talep etmiş tefeciye, bağışlanma kuralını bildirir: “Dinini terk et, bizim dine gir” der…

Bizdeki yerli ve ulusal oyunun sonu bakalım nasıl bitecek?

*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.